Baza wiedzy

Status placówki oświatowej – kluczowe aspekty prawne dla dyrektorów

Status placówki – co to jest?

W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2024 poz 750) zawarto istotne przepisy dotyczące edukacji. Ustawodawca szczególnie zaakcentował w niej, że system oświaty umożliwia tworzenie i prowadzenie szkół oraz placówek przez różnorodne podmioty. Jak należy interpretować te pojęcia? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zwrócić uwagę na fakt, że w ustawie znajduje się tzw. słowniczek ustawowy. W artykule 4 przedstawiono liczne definicje ustawowe, które odnoszą się do kluczowych pojęć w tej ustawie.

Status placówki oświatowej – czym się różni od statutu?

Warto zacząć od zdefiniowania słów „status” i „statut”. „Status” to stan prawny jakiejś organizacji lub instytucji, pozycja społeczna lub zawodowa danej osoby bądź znaczenie czegoś. Natomiast „statut” to zbiór przepisów, w którym określono strukturę, cele i sposób działania jakiejś organizacji lub instytucji.

Statut to akt prawa wewnętrznego. Aby spełniał swoją funkcję, powinien być spójny wewnętrznie, przejrzysty i zrozumiały dla osób, które będą go czytały. Powinien zawierać zapisy określone w (art. 84 ust. 2 ustawy o systemie oświaty):

• nazwę, typ lub cel placówki oraz jej zadania,
• osobę prowadzącą placówkę,
• organy placówki oraz zakres ich zadań,
• organizację placówki,
• prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów placówki, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów placówki,
• sposób uzyskiwania środków finansowych na działalność placówki,
• zasady przyjmowania uczniów do placówki.

Aktualizacja statutu wymagana jest w przypadku zmiany przepisów, konieczności wprowadzenia nowych rozwiązań lub zaleceń organów kontrolnych. Zmiany przygotowuje rada pedagogiczna, a uchwałę w tej sprawie podejmuje rada szkoły lub, w jej braku, rada pedagogiczna. Wniosek o aktualizację statutu może zgłosić dyrektor, rada szkoły, rada rodziców lub organ nadzoru pedagogicznego.

Zmiany w statucie są realizowane przez uchwałę rady szkoły, która po zaakceptowaniu zmian przez radę pedagogiczną, może je wprowadzić do dokumentu. Statut jest przekazywany organowi prowadzącemu szkołę oraz kuratorium oświaty. Jeśli jest niezgodny z prawem, może zostać uchylony przez kuratora, który również może podjąć decyzję o dalszym postępowaniu.

Statut placówki oświatowej – najczęściej popełniane błędy

Błędy, które należy unikać przy tworzeniu statutów:

1. Odwoływanie się do przestarzałych aktów prawnych.
2. Brak spójności w redakcji lub niespójne stosowanie zapisów.
3. Zbyt ogólne sformułowania.
4. Niesystematyczne aktualizowanie postanowień statutowych.
5. Zapisanie postanowień, które nie odpowiadają rzeczywistym warunkom funkcjonowania szkoły – zapisy są nieodpowiednie do zadań i możliwości placówki.
6. Powtarzanie tego samego zagadnienia, często w sprzeczny sposób.
7. Obecność „załączników do statutu” (np. regulamin samorządu uczniowskiego, program wychowawczo-profilaktyczny, wewnątrzszkolne ocenianie) – statut nie powinien zawierać załączników.
8. Wstawianie do statutu przepisów ustaw i rozporządzeń, zwłaszcza w formie „kopiuj-wklej”.

Statut placówki oświatowo-wychowawczej

Placówka oświatowo - wychowawcza dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz dzieci i młodzieży w wieku szkolnym ma na celu kształtowanie i rozwijanie uzdolnień dzieci i młodzieży, pogłębianie ich wiedzy i umiejętności oraz organizowanie rekreacji.

Placówkami oświatowo-wychowawczymi są:

1. placówki wychowania pozaszkolnego:
   • pałace młodzieży,
   • młodzieżowe domy kultury,
   • międzyszkolne ośrodki sportowe,
   • ogniska pracy pozaszkolnej,
   • ogrody jordanowskie,
   • pozaszkolne placówki specjalistyczne;
2. szkolne schroniska młodzieżowe:
   • całoroczne,
   • sezonowe.

Ramowe statuty placówek wychowania pozaszkolnego oraz szkolnych schronisk młodzieżowych określa kolejno załącznik nr 1 oraz załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej I Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych.

Co powinien zawierać statut placówki kształcenia ustawicznego?

Definicja kształcenia ustawicznego została zawarta w art. 4 pkt. 30 pr. ośw. zgodnie z którym „należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub zmianę kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny”.

Statut publicznej placówki kształcenia ustawicznego określa nazwę placówki, która zawiera określenie "Centrum Kształcenia Ustawicznego", numer porządkowy, imię placówki (jeśli nadane) oraz nazwę miejscowości. Filia placówki ma nazwę głównej placówki i dodane określenie "Filia w ...". Imię placówki nadawane jest na wniosek rady placówki lub wspólny wniosek rady pedagogicznej i samorządu słuchaczy.

Statut określa cele placówki, sposób realizacji zadań, współpracę z innymi podmiotami, strukturę organizacyjną, w tym możliwość tworzenia pracowni, oraz organizację biblioteki, jeśli jest ona częścią placówki. Zawiera również szczegóły dotyczące liczby pracowników, godzin zajęć oraz rozkładu zajęć edukacyjnych.

Ponadto statut ustala zakres obowiązków nauczycieli, zasady tworzenia stanowisk kierowniczych, nagrody i kary dla słuchaczy, ich prawa i obowiązki, oraz warunki zapewniające bezpieczeństwo w placówce.

Szczegółowe zapisy dotyczące wytycznych statutu publicznej placówki kształcenia ustawicznego znajdują się w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie ramowych statutów: publicznej placówki kształcenia ustawicznego oraz publicznego centrum kształcenia zawodowego.

Statut placówki oświatowej – obowiązki dyrektora

Zapraszamy na Ogólnopolski certyfikowany Kongres dla Dyrektorów i Kadry Zarządzającej szkół i przedszkoli publicznych "Nowe wyzwania i zmiany w Prawie Oświatowym 2025 – odpowiedzialność dyrektora w zarządzaniu publiczną placówką edukacyjną"!

To jedyny kongres w Polsce w modelu edu-lex & case-study, który powstał z myślą o kadrze zarządzającej publicznymi placówkami oświatowymi.

W programie również znajdą Państwo wykład dotyczący statutu placówki oświatowej – najczęstsze błędy, analiza i optymalizacja, który poprowadzi Mateusz Muszyński. Podczas prelekcji omówi:

• przepisy regulujące tworzenie i wprowadzanie zmian w statucie,
• przepisy prawne, które musi znać dyrektor w kontekście zmian, nadzoru i odpowiedzialności,
• wykaz najczęstszych błędów w statutach z polskich szkół,
• propozycje rozwiązań i możliwe korekty błędnych zapisów,
• naruszenia praw ucznia i praw nauczyciela a statut placówki,
• teorię i praktykę w kontekście ochrony prawnej,
• możliwości, gdy prawa w placówce są łamane,
• „Statutowy Absurd Roku”, czyli analiza najbardziej skrajnych naruszeń prawa w placówkach.

Nie zwlekaj – liczba miejsc jest ograniczona!